Κείμενο: Κωνσταντίνος Θεοτόκης
Σκηνοθεσία: Ανδρέας Ψύλλιας
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Πόσο το λέει η ψυχούλα αυτών των ηθοποιών; Όχι γιατί βγάζουν όλη την παράσταση στο χώμα, -όχι μόνο γι’ αυτό-, αλλά γιατί σε κάθε παράσταση αφήνουν ένα κομμάτι τους στη σκηνή.
Αν πέρσι ο Aνδρέας Ψύλλιας μας τράβηξε την προσοχή με την παράσταση «Την Κυριακή έχουμε γιορτή», φέτος απέδειξε πως δεν πρόκειται για διάττοντα αστέρα, αλλά για καλλιτέχνη που έχει πολλά να προσφέρει. Το να αποδοθεί ένα παραδοσιακό έργο, πιστά ως προς τη γλώσσα, αλλά εντελώς ανορθόδοξα ως προς τη σκηνοθεσία, είναι ένα στοίχημα που αποκλείεται να έρθει ισοπαλία. Ή θα σε καταπιεί ή θα βγεις νικητής. Κι εδώ οι «Αυτή κι αυτοί» αφότου πάλεψαν, αφότου βούλιαξαν, αναδύθηκαν και βγήκαν νικητές. Το τιποτένιο του ανθρωπίνου είδους αποδόθηκε όπως του αρμόζει.
Η ζωή και θάνατος του Καραβέλα είναι μια ηθογραφία της κοινωνίας της Κέρκυρας που καταγγέλλει την ηθική εξαχρείωση του ατόμου. Γιατί τι είναι το «εγώ» αν δεν υπάρχει σε ένα «εμείς»; Το παρατσούκλι του πρωταγωνιστή συμπυκνώνει την πρωτόγονη ανάγκη του ανθρώπου για τροφή και δια αυτής ορίζει με νατουραλιστικό βάθος την ανθρώπινη ύπαρξη ως ένα συνονθύλευμα από σωματικά υγρά, ένστικτα κι ορμές. Ο άνθρωπος αυτός που χωρίς ηθικό φραγμό παρακαλεί να πεθάνει η άρρωστη γυναίκα του για να ενωθεί με μια νεαρή παντρεμένη, ενσαρκώνεται θαυμάσια από τον Πάνο Μαλικούρτη ως ανθρωποειδές, ως χαμερπής γέρων, που ζει και θεριεύει μέσα από το σκοτάδι. Η κινησιολογία του, η φωνή και το βλέμμα του καθρεφτίζουν ένα ξεπεσμένο ον που θυμίζει κάτι από άνθρωπο και κάτι από κτήνος.
Η κοινωνία της εποχής, οι άνθρωποι που περιστοιχίζουν τον Καραβέλα, δεν στέκονται ψηλότερα. Είναι κι αυτοί ανθρωποειδή όντα, ορμώμενα επίσης από ποταπά κίνητρα, όπως το χρήμα. Αναγνωρίζοντας το πάθος του, προσπαθούν να τον αφαιμάξουν οικονομικά και τελικά να τον εξευτελίσουν εκμηδενίζοντάς τον. Οι ηθοποιοί που ενσαρκώνουν τον περίγυρο, ο Σπύρος Αναστασίνης (Αργύρης), ο Αλέξανδρος Παυλίδης (Γιάννης), η Ηρώ Κόκκινου (Μαρία), η Γεωργία Σωτηριανάκου (Χρυσάνθη) και η Τερέζα Καζιτόρη (Αγγέλω/Στασία) ενδύονται το σκοτάδι, νίβονται την απληστία, λούζονται στα ποτάμια της μοχθηρίας με ένα και μόνο «εργαλείο» επί σκηνής, το χώμα.
Πραγματικά αξίζει να δείτε αυτή την παράσταση και μόνο για την πολλαπλή ανάγνωση της χρήσης του χώματος.
Στην παράσταση αυτή, όλα συνδράμουν στην αποτύπωση της ατομικής-ηθικής εξαχρείωσης. Τα κοστούμια της Αλεξάνδρας Μαρή αναδεικνύουν τη σωματοποίηση του πάθους και τη γύμνια του κορμιού, όντας οι ηθοποιοί απολύτως καλυμμένοι. Οι φωτισμοί του Γιάννη Καραλιά ενισχύουν σε άλλες σκηνές την αίσθηση του θρίλερ και σε άλλες αυτή του τραγικού.
Κι ενώ παρακολουθούμε άναυδοι αυτούς τους ηθοποιούς να μετουσιώνονται στον απόλυτο ανθρώπινο ξεπεσμό, η υπέροχη φωνή της Ελένης Αληφραγκή («Αυτή») και του Βαγγέλη Σταθόπουλου συνοδεία ζωντανής μουσικής που παίζουν οι ίδιοι σε σύνθεση της πρώτης, μας δίνει μιαν ανάσα, κάτι να πιαστούμε, πριν ξαναβυθιστούμε στα σκοτάδια της αβύσσου.
Από μια παράσταση που σίγουρα θα θυμάμαι καιρό, μια εικόνα έρχεται συνεχώς στο μυαλό μου κι αυτή είναι αποτέλεσμα του μαγικού σκηνοθετικού ραβδιού του Ανδρέα Ψύλλια. Είναι μια στιγμή που αποτυπώνει το πώς θα μπορούσαν τα πράγματα να ήταν αλλιώς. Αν ίσως αυτός ο άνθρωπος είχε λάβει αγάπη, είχε δεχτεί προσοχή και κατανόηση, αν είχε βρεθεί σε ένα άλλο περιβάλλον, ίσως όλα να ήταν αλλιώς. Ίσως να είναι στο χέρι μας τα πράγματα να είναι αλλιώς.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Αντρέας Ψύλλιας
Δραματουργία: Σπύρος Αναστασίνης
Μουσική: Ελένη Αληφραγκή
Βοηθός Σκηνοθέτη: Τάσος Χαλάς
Κίνηση: Αφροδίτη Καλαφάτη
Σκηνικά-Κοστούμια: Αλεξάνδρα Μπαρή
Φωτογραφίες-Video: Μάριος Παραδείσης
Αφίσα: Κατολέων Μαριάννα
Φωτισμοί: Γιάννης Καραλιάς
Κατασκευή Κοστουμιών: Γεωργία Καραθανάση
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Παραγωγή: Αυτή κι Αυτοί ΑΜΚΕ
Μουσικοί επί σκηνής: Ελένη Αληφραγκή, Βαγγέλης Σταθόπουλος
Παίζουν: Τερέζα Καζιτόρη, Σπύρος Αναστασίνης, Αλέξανδρος Παυλίδης Ηρώ Κόκκινου, Γεωργία Σωτηριανάκου, Πάνος Μαλικούρτης