Από τη Θεσσαλία ορμώμενες «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα» κατακτούν το αθηναϊκό κοινό

Μια από τις παραστάσεις που ξεχωρίζουν τη χρονιά που διανύουμε είναι «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα» κι όχι άδικα, καθώς αποτελούν ένα βίωμα - ταξίδι στον χώρο, τον χρόνο, τη λαϊκή μας παράδοση, τις ρίζες μας.

Τρεις ηθοποιοί αναλαμβάνουν να μας γνωρίσουν ή να μας θυμίσουν τις γιαγιάδες του τόπου μας. Αυτές που κινούσαν αξημέρωτα για το χωράφι, που έφτιαχναν πίτες εν είδει ιεροτελεστίας, που έκαναν λιτανείες για να βρέξει και μαγγανείες για να ξορκίσουν το κακό. Που μάζευαν τσουκνίδες κάτω από το φεγγάρι για τη βασκανία, που ευχαριστιόντουσαν τη ζωή μέσα στις χαρές, τις λύπες, μέσα από την προσφορά τους.

Ο Κωνσταντίνος Ντέλλας έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να διηγείται ιστορίες. Από σπαράγματα μαρτυριών γιαγιάδων της Θεσσαλίας και των απογόνων τους συγκέντρωσε έναν θησαυρό αφηγήσεων, φέρνοντας στο προσκήνιο τις γυναίκες που βρίσκονταν πάντα στο περιθώριο• στο περιθώριο της κοινωνίας, της οικονομίας, ακόμη και της οικογένειάς τους. Γυναίκες υποταγμένες στο «πρέπει», εγκλωβισμένες στον αυστηρά προδιαγεγραμμένο ρόλο του φύλου τους, των οποίων το «θέλω» δεν ακουγόταν ποτέ, παρά μόνο στη δυνατή φωνή των τραγουδιών τους.

Είναι η δεύτερη παράσταση του εν λόγω σκηνοθέτη που παρακολουθώ (η πρώτη ήταν το «Γκιακ») κι αν κάτι τον ξεχωρίζει είναι το υψηλού επιπέδου σωματικό θέατρο και η μυσταγωγική ατμόσφαιρα που δημιουργεί χωρίς πολλές φιοριτούρες, μέσα από την ενέργεια των ίδιων του των ηθοποιών.

Είναι εκπληκτικό το ότι ενώ μπροστά μας παρακολουθούμε τρεις γιαγιάδες της Θεσσαλίας, να μιλούν με τη ντοπιολαλιά και τις ιδιωματικές λέξεις του τόπου, να κινούνται σύμφωνα το φύλο, την ηλικία, την εποχή και τη συσσωρευμένη κούραση των ετών, τελειώνοντας η παράσταση υποκλίνονται μπροστά μας τρεις νέοι -νεότατοι- άνδρες ηθοποιοί. Οι Μανούσος Γεωργόπουλος, Πλάτωνας-Γιώργος Περλέρος και Μιχάλης Αναγνώστου πετυχαίνουν μια απαράμιλλη μεταμόρφωση και στη διαπίστωση αυτή το χειροκρότημα γίνεται ακόμη πιο δυνατό.

Η έλλειψη των εκφράσεων των προσώπων λόγω της εφαρμογής μασκών καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης είναι ίσως μια ριψοκίνδυνη απόφαση. Στην προκειμένη περίπτωση ωστόσο οι –εκπληκτικά εκφραστικές- μάσκες της Μάρθας Φωκά, αποδείχτηκαν σοφή επιλογή, καθώς ανέδειξαν έτι περισσότερο τον πυρήνα της παράστασης, τα σώματα και την κίνηση (Μαρίζα Τσίγκα) των ηλικιωμένων γυναικών. Το ηχητικό περιβάλλον του Αλέξανδρου Κτιστάκη ενέτεινε τη μυσταγωγική ατμόσφαιρα της παράστασης αποτίνοντας φόρο τιμής στις υπάρξεις αυτές που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από λαϊκό παραμύθι, αλλά μας είναι ταυτόχρονα τόσο οικείες.

«Ταύτα γράφομεν διά τον μεταγενέστερον άνθρωπον» και πράγματι είναι σημαντικό ο μεταγενέστερος άνθρωπος να μη τις λησμονήσει.